Wat is Tāniko?
Ik ga niet heel uitgebreid in op wat Tāniko precies is, daarvoor wil ik je graag verwijzen naar boeken die hierover zijn geschreven. Ik wil me eigenlijk focussen op de techniek, maar ik geef je hier een korte introductie van wat het inhoudt.
Tāniko (dit is de officiële schrijfwijze, maar je vindt het ook wel terug onder Taaniko), is een vingerweeftechniek dat ontwikkeld is door de Maori in Nieuw-Zeeland. Het wordt onder andere gebruikt voor traditionele kleding, vaak als rand, omdat het weefwerk redelijk stijf is.
Je hebt voor Tāniko geen weefgetouw nodig. In principe kan je het weefwerk in je hand houden, maar voor grotere of zwaardere werkstukken worden ook wel hulpstukken gebruikt om het werk hanteerbaar te houden.
Trouwens: de rand op de foto hiernaast lijkt niet erg recht te zijn. In het echt is hij dat wel…… 🙂
Hoe heb ik Tāniko ontdekt?
Ik was op facebook in de Weaving groep aan het kijken, en daar zag ik een filmpje over een vrouw die een prachtige doek aan het maken was. Het was me niet duidelijk wat ze nu precies aan het doen was, het ging ook best snel en in eerste instantie dacht ik dat ze iets aan het doen was dat leek op het maken van alpha-patronen voor vriendschapsarmbandjes. Maar het bleek toch iets anders te zijn: Tāniko. Ik kon er op internet eigenlijk vrijwel niets over vinden, behalve een cursus die je kon volgen, maar ik vond wel een pagina die een aantal boeken aanbeveelde. Ik heb toen een drietal boeken gekocht en ben aan de slag gegaan. Ik vond het heel leuk om te doen, je leert het vrij snel, en ik kreeg allerlei ideeën voor toepassingen. Ik las ook dat de techniek niet zeer bekend is (wat natuurlijk ook wel bleek bij mijn zoektocht op internet), en als iets mij aan het hart gaat is als een mooie oude techniek, op welk vlak dan ook, verdwijnt. Dus besloot ik al snel dat dit een leuk onderwerp zou zijn om tutorials voor te maken.
Hoe werkt Tāniko?
Tāniko is het om elkaar draaien van verschillende kleuren draden, waarbij elke keer 1 kleur boven op het weefsel komt te liggen, en de rest aan de achterkant. De draden die worden gedraaid zijn de ‘inslag’-draden (weft). Ze worden op hun positie gehouden door de ‘schering’-draden (warp). Door te wisselen welke kleur draad bovenop een scheringdraad komt te liggen, kan je prachtige patronen maken.
Relatie met andere technieken
Tāniko is enigszins gerelateerd aan twining, waarbij ook draden om elkaar worden gedraaid, maar persoonlijk vind ik het meer relatie hebben met kaartweven. 
Ik vond het wel een beetje apart dat de link met kaartweven niet werd gelegd. Door onbekendheid met kaartweven bij de auteurs? Hoe dan ook, bij mij ging het kaartweeflichtje aan toen ik zag wat ik eigenlijk aan het doen was met de draden. Bij kaartweven heb je een kaart met 4 (of soms meer) gaten, waar 4 draden doorheen gaan. Ik wil hier niet uitgebreid op kaartweven ingaan, maar door een hele reeks kaarten naast elkaar te plaatsen, en door het afzonderlijk of in sets draaien van deze kaarten, krijg je ook prachtige patronen. Waar de kaarten in de schering wordt gebruikt, en de bovenliggende kleur wordt ‘verankerd’ door een inslag, doet Tāniko eigenlijk het omgekeerde: daar draaien de inslagdraden, en verankeren de scheringdraden de bovenliggende kleur. Ik hoop ooit nog eens tijd te krijgen voor het maken van een tutorial over kaartweven, dan zal je zien wat het verschil is. Wat wel iets anders is bij Tāniko , is dat de draden die aan de achterkant lopen worden aangetrokken om te zorgen dat de patroonkleur bovenop komt te liggen, dat gebeurt bij kaartweven niet.
De foto’s die je hier ziet zijn banden die ik met kaartweven heb gemaakt. De patronen komen uit het boek Card weaving van Candace Crockett.
Basis en ruimte voor creativiteit
In de volgende tutorials laat ik zien hoe je kunt opzetten met twee of meer kleuren draden, hoe je weeft, en hoe je het werk afwerkt. Dus de basis handelingen. Daar laat ik diverse variaties bij zien. Het is een techniek waar je je creativiteit op los kunt laten. Je kunt allerlei patronen bedenken, spelen met kleur, spelen met openingen in de scheringdraden waardoor een luchtiger werk ontstaat, werken met verschillende soorten materialen. Noem maar op. Omdat ik de link heb gelegd met kaartweven, bedacht ik dat sommige technieken vast ook naar Tāniko zijn te vertalen, dus dat hoop ik ook nog eens uit te werken.
Waar zijn de tutorials?
Kijk op de website in het menu onder Weven – Tāniko voor de verschillende onderwerpen. Ik zal dat met enige regelmaat aanvullen met nieuwe tutorials. En natuurlijk maak ik zoveel mogelijk video’s erbij die je ook op mijn YouTube kanaal kunt terugvinden. Dit is de link naar mijn YouTube kanaal: https://www.youtube.com/c/DeHandwerkjuf. Of kijk naar deze afspeellijst: https://www.youtube.com/playlist?list=PLYw6e6w4C30tN7Hs4bMh_HberrUZ7g90w.